Vücut kitle indeksinizi hesaplayın

Mutluluk hormonu: serotonin nedir?

Organların dengeli ve düzenli çalışmasını sağlayan beyindir. Beyin, aynı zamanda; iştah, uyku, zindelik, denge gibi fonksiyonlarının; arzu, sevgi, kin, nefret, hırs, kaygı, korku, hüzün, sevinç gibi insana özgü duyguların da merkezidir.

Mutluluk hormonu: serotonin nedir?

24 Ocak 2021 Pazar

Zeka, mantık, hafıza gibi insandan insana değişen kavramları da düzenleyen beyindir. Beynimizde bütün bu fonksiyonları koordineli bir şekilde ayarlayan milyarlarca nöron adını verdiğimiz hücre vardır.
 
Bu sinir hücreleri akson denen uzantılara sahiptirler ve birbirleriyle bu uzantılar sayesinde iletişim kurarlar. Bir merkezden çıkan sinyalin diğer hücrelere iletilmesi aksonlardaki bazı iletici kimyasal maddeler aracılığı ile olmaktadır. Bu maddelerin en önemlilerinden biri, yine beyin hücrelerinden salgılanan 5 Hidroksi Triptamin, ya da daha çok bilinen adıyla serotonin’dir.
 
Serotonin, daha çok duygu ve davranış sinyallerinin iletilmesinde rol oynar. Olumlu yöndeki duyguların sinyallerini hücreden hücreye aktararak, davranışlarımızın daha dengeli ve düzenli olmasını sağlarlar. Bu da, toplam ruh halimize olumlu olarak yansır ve böylece morali yüksek, kendisini zinde ve sağlıklı hisseden, kısacası mutlu olan kişiler oluruz.
 
Bu nedenle haklı olarak serotonine mutluluk hormonu da denmektedir.
 

MUTLULUK HORMONU: SEROTONİN

Serotonin salgısının azaldığı durumlarda bu denge bozulur. Kişi; sıkıntılı, heyecanlı, sinirli, halsiz, morali düşük bir duruma gelir. Bu bozukluklar beden fonksiyonlarının da bozulmasına yol açar.
 
Kas kuvveti azlığı, halsizlik, iştah azalması, uyku bozukluğu, aşırı terleme, sindirim bozuklukları meydana gelir. Bağırsaklardan salgılanan serotonin sindirim sisteminin düzenli çalışmasını sağlar.
 
Az salgılandığı zaman kabızlık, aşırı gaz, karın şişkinliği, mide bağırsakspazmları, karın ağrısı gibi belirtiler meydana gelir. Serotonin hormonunun beyin ve bağırsak hücrelerinden az salgılanmasının nedenleri tam olarak bilinmemektedir. Ancak, kişinin stres altında kalması, üzüntü, sıkıntı durumlarının etkisi ile hücrelerden salgılanan serotoninin azaldığı varsayılmaktadır.
 
Ayrıca serotoninin esas maddesi olan triptofan aminoasidini azalmak da serotonin üretimi ve salgılanma azalmasına yol açar. Bu nedenle triptofandan zengin besinlerin bolca tüketilmesi önemlidir.
 
Kanda ölçülen serotonin miktarı kısmen fikir verir. Anksiyete-depresyon gibi hastalıkları bulunanların çoğunda kanda serotonin miktarı düşük çıkmaktadır. Ancak, beyinden salgılanan serotoninin kana geçen miktarı çok az olduğundan, kandaki serotoninin çoğunun bağırsak kaynaklı olduğu unutulmamalıdır.
 
Kanda yükselmiş serotonin düzeyi, sindirim kanalından kaynaklanan, özellikle karsinoid tümör denen tümörlerde görülür. Bu tümörlerin tanısında ve tedavi sonrası hastalığın durumunun değerlendirilmesinde serotonin düzeylerinden yararlanılır. Anksiyete, depresyon gibi beyin serotonininin azaldığı durumların değerlendirilmesinde kandaki serotonin önemli bir tanı kriteri olarak
kabul edilmez.
 
Serotonin azalmasının belirtileri:
 
-  hafıza zayıflaması,
 
-  unutkanlık, endişe-korku-heyecan gibi duyguların artması,
 
-  uyku düzensizlikleri, sinirlilik, aşırı hassasiyet,
 
-  özellikle tatlı yeme isteğinde artış, iştah değişiklikleri,
 
-  baş ağrıları…
 
Bu belirtileri gösteren, muayene ve tetkiklerinde başka bir nedeni bulunamayan hastalara genellikle panik atak, anksiyete, depresyon gibi tanılar konmaktadır.
 

Serotonin eksikliğine bağlı anksiyete-depresyon tanısı  konmuş hastaların tedavisinde başlıca iki yol vardır.

Birinci yol, ilaçsız tedavidir. Serotoninin esas maddesi olan triptofandan zengin olan besinleri bolca tüketmek gerekir. Serotoninin üretilmesinde aracı rol oynayan B6-B9-B12 vitaminlerini içeren besinlerin de fazla tüketilmesi önemlidir.
 
-  özellikle güneşli açık havada egzersiz yapmak, masaj yaptırmak, aşırı üzüntü,
 
-  heyecan, korku gibi stres faktörlerinden mümkün olduğu kadar kaçmak,
 
-  yaşam şeklini daha rahat, dingin ve stresten uzak hale getirmek uygun olur.
 
Beyindeki serotonin miktarını artıran birçok ilaç vardır. İlaçsız tedavi olanaklarından yeterli olarak yararlanamayanlar, ya da çeşitli nedenlerle ilaçsız tedavi yöntemlerini uygulayamayanlarda ilaç tedavisinebaşvurulur.
 
Salgılanan serotonin bir süre sonra hücreler tarafından geri emilir. Bu geri emilimi azaltan ilaçlar, serotoninin hücrelerdeki miktarının artmasına ve daha uzun süreli etki etmesine sebep olarak etki ederler.
 

ZENGİN SEROTONİN ARTIRAN BESİNLER

+ Yumurta, peynir gibi proteinden zengin yiyecekler
 
+ Ceviz, badem gibi kuru yemişler
 
+ Et, özellikle hindi eti
 
+ Balık, özellikle somon eti
 
+ Pirinç, bezelye, patates, lahana
 
+ Ananas, muz gibi meyveler
 
Uzm. Dr.
Necdet YETIM
Kent Sağlık Grubu
Dahiliye Uzmanı
 
kentsaglikgrubu.com/
 
Not: Bu içerik sadece rehberlik amaçlı olup kişisel ihtiyaçlarınıza göre tasarlanmamıştır. İçerik, uzman tıbbi tavsiye yerine geçmez       

Sosyal Medyada Paylaş

İlgili Makaleler